Przyszłe mamy często obawiają się, że zabiegi stomatologiczne (lub towarzyszące im okoliczności, np. znieczulenie) zaszkodzą dziecku. W efekcie przez dziewięć miesięcy unikają dentysty, a leczenie ubytków odkładają na czas po urodzeniu dziecka. Rozwiejmy zatem wszelkie wątpliwości i sprawdźmy, czy w ciąży można chodzić do dentysty i poddawać się zabiegom stomatologicznym.
Ciąża a dentysta – czy „stan błogosławiony” osłabia zęby?
Panuje powszechne przekonanie, że ciąża ma negatywny wpływ na stan uzębienia. Nie jest to do końca prawda, ponieważ ciąża to stan fizjologiczny, który sam w sobie nie przyczynia się do powstawania próchnicy. Niemniej okoliczności towarzyszące ciąży (np. częste podjadanie, większy apetyt na słodycze, nudności i wymioty) nie są łaskawe dla zębów. Stąd też ważne jest, aby przed zajściem w ciążę udać się na wizytę kontrolną do stomatologa i wyleczyć ewentualnie ubytki. Dzięki temu temat „ciąża a dentysta” nie będzie spędzać przyszłej mamie snu z powiek, a ryzyko poważnych problemów już w trakcie ciąży (np. nieodwracalnego zapalenia miazgi) zostanie zminimalizowane.
Czy w ciąży można chodzić do dentysty?
Odpowiedzieć na tak zadane pytanie może być tylko jedna – jak najbardziej. Co więcej, w ciąży nie tylko „można”, a wręcz trzeba zgłaszać się do stomatologa. Przyszła mama boryka się bowiem z wieloma problemami, które mogą sprawiać ból i dyskomfort, a także prowadzić do rozwoju próchnicy.
Dlaczego wizyta u stomatologa w ciąży jest konieczna? Oto kilka najważniejszych powodów:
- W ciąży zmieniają się nawyki żywieniowe, które mogą sprzyjać odkładaniu kamienia nazębnego i powstawaniu ubytków (m.in. częstsze spożywanie posiłków i podjadanie pomiędzy nimi, większe spożycie węglowodanów i słodyczy).
- Ciąża powoduje zmiany w stężeniu hormonów płciowych, wydzielaniu śliny i składzie płynu dziąsłowego, co może przyczyniać się do odkładania płytki bakteryjnej.
- U ciężarnych kobiet często obserwuje się problemy z dziąsłami (rozpulchnienie, tkliwość i krwawienie) oraz występowanie nadziąślaków, które mogą wymagać usunięcia.
- Występujące w czasie ciąży wymioty sprzyjają próchnicy, ponieważ powodują zmniejszone wydzielanie śliny (tzw. kserostomię), a kwasy żołądkowe osłabiają szkliwo.
- Stan zapalny w jamie ustnej może przyczynić się do niskiej masy dziecka i zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu.
Profilaktyka stomatologiczna w ciąży
Z uwagi na powyższe zagrożenia temat ciąża a dentysta należy traktować poważnie. Przyszła mama powinna zwrócić szczególną uwagę na higienę jamy ustnej. Wskazane jest mycie zębów po każdym posiłków, używanie nici dentystycznych i bezalkoholowych płynów do płukania, a także oczyszczanie powierzchni języka. Lekarz może również zalecić używanie miękkiej szczoteczki, która jest łagodniejsza dla dziąseł. Należy również pamiętać o wizytach kontrolnych, dzięki którym można uniknąć konieczności nagłej interwencji dentystycznej, np. ze względu na bolesne zapalenie miazgi. W ciąży wizyty kontrolne powinny odbywać się częściej, a najlepiej co trzy miesiące (w każdym trymestrze).
Jak wygląda wizyta u stomatologa w ciąży?
Polski Oddział Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (Alliance for a Cavity Free Future, czyli ACFF) opracował wytyczne dotyczące opieki stomatologicznej kobiet ciężarnych. Zagadnienie ciąża a leczenie stomatologiczne obejmuje przede wszystkim wdrożenie profilaktyki, która ma na celu uchronienie przyszłej mamy przed próchnicą oraz chorobami dziąseł i przyzębia. W tym celu lekarz powinien poinstruować pacjentkę, jak dbać o higienę jamy ustnej, a ponadto może wydać szczególne zalecenia dotyczące diety. Poza tym wizyta u stomatologa w ciąży nie różni wiele się od zwykłych. Można przeprowadzać niemal te same zabiegi profilaktyczne i lecznicze, a nawet stosować środki znieczulające.
Ciąża a leczenie stomatologiczne
Leczenie stomatologiczne jest możliwe na każdym etapie ciąży, przy czym najlepszy okres to między 14 a 20 tygodniem ciąży (od 4 do 5 miesiąca). Organizm matki zdąży się przyzwyczaić do zmian hormonalnych i zakończy się organogeneza, czyli proces tworzenia się narządów u płodu. W tym czasie ryzyko porodu przedwczesnego jest niewielkie. Ponadto kobieta zwykle ma już za sobą okres nudności i wymiotów, które mogłyby utrudniać przeprowadzenie zabiegów higienizacyjnych i leczniczych.
Temat ciąża a dentysta może budzić wątpliwości zwłaszcza u tych kobiet, które są na początkowym etapie ciąży. Wielu specjalistów uważa, że w I trymestrze należy ograniczyć się tylko do tych zabiegów, które są pilne i absolutnie niezbędne (np. z uwagi na stan zapalny miazgi). Z kolei na początku III trymestru najlepiej przeprowadzać proste zabiegi, które zajmują mało czasu i nie powodują bólu czy dyskomfortu. Pod koniec ciąży z reguły nie planuje się rutynowych zabiegów stomatologicznych, chyba że jest to konieczne.
Ciąża a leczenie stomatologiczne. Zakres możliwych zabiegów:
- usuwanie płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego;
- niezbędne ekstrakcje zębów;
- leczenie próchnicy, w tym leczenie endodontyczne;
- inne działania profilaktyczne w zakresie zapobiegania próchnicy oraz chorobom dziąseł i przyzębia.
Czy w ciąży można chodzić do dentysty w celu wybielenia zębów? Akurat z tym zabiegiem warto zaczekać nieco dłużej, a najlepiej do zakończenia etapu karmienia dziecka. W ciąży niewskazane jest również wykonywanie badań rentgenowskich (chyba że jest to konieczne i uzasadnione medycznie). Dlatego kobiety będące w ciąży zawsze powinny zgłaszać ten fakt stomatologowi, aby lekarz mógł dobrać bezpieczną dla płodu metodę postępowania.
Znieczulenie stomatologiczne a ciąża
Przyszłe mamy często zastanawiają się, czy w ciąży można poddać się zabiegom stomatologicznym, które wymagają podania leków przeciwbólowych lub środków znieczulających. Otóż istnieją leki odpowiednie dla kobiet ciężarnych, przy czym niektóre mogą być stosowane przez cały okres ciąży (oczywiście nie przez cały czas), inne są niewskazane w I i III trymestrze. Przyjmowanie leków przeciwbólowych zawsze należy skonsultować z lekarzem stomatologiem, który dobierze bezpieczny lek i odpowiednią dawkę. Jeśli zaś chodzi o kwestię znieczulenie stomatologiczne a ciąża, to tutaj również istnieją stosunkowo bezpieczne środki (np. lidokaina, prylokaina), co umożliwia przeprowadzenie zabiegów wymagających znieczulenia, np. ekstrakcji zęba czy leczenia endodontycznego.
Ciąża a leczenie stomatologiczne – podsumowanie
Przyszła mama nie powinna rezygnować z wizyt u dentysty. Co więcej, powinny one odbywać się częściej niż przedtem (co trzy miesiące), ponieważ okoliczności towarzyszące ciąży zwiększają ryzyko rozwoju próchnicy oraz chorób przyzębia i dziąseł. Ponadto długo utrzymujący się stan zapalny w jamie ustnej może zagrażać rozwojowi dziecka i zwiększać ryzyko porodu przedwczesnego. Wizyta u stomatologa w ciąży może ograniczać się do sprawdzenia stanu zębów i dziąseł. Jednak nie ma przeciwwskazań co do tego, aby pacjentka korzystała z zabiegów higienizacyjnych, profilaktycznych czy leczniczych. Zabiegi pilne można wykonywać przez cały okres ciąży, z kolei rutynowe najlepiej zaplanować na II trymestr.
W Dentx Centrum Zdrowego Uśmiechu w Wejherowie zapewniamy leczenie stomatologiczne kobiet w ciąży. Zapraszamy do kontaktu i ustalenia terminu wizyty.
