Niektórzy odkładają wizytę u stomatologa ze względu na brak czasu, inni obawiają się wysokich kosztów związanych z leczeniem. Jednak równie istotną przyczyną jest silny lęk przed dentystą – szacuje się, że na dentofobię może cierpieć nawet połowa Polaków. Na czym dokładnie polega ta przypadłość i jak zwalczyć strach na fotelu dentystycznym?
Czego boi się osoba, której doskwiera dentofobia?
W przypadku dentofobii czynnikiem wywołującym lęk może być wszystko, co jest związane z przebywaniem w gabinecie stomatologicznym. Osoba cierpiąca na dentofobię często przekłada wizyty kontrolne albo całkowicie z nich rezygnuje, ponieważ już sama obecność u stomatologa wiąże się ze strachem. Dentofobia to także lęk przed bolesnymi zabiegami, zastrzykiem znieczulającym i komplikacjami (np. przedłużającym się krwawieniem). Objawy dentofobii wzmagają się także na widok narzędzi dentystycznych czy pod wpływem dźwięku emitowanego przez wiertło dentystyczne. W dodatku pacjent często obawia się reakcji stomatologa – dotyczy to zwłaszcza osób z zaawansowaną próchnicą lub które miały w przeszłości nieprzyjemne doświadczenia z personelem medycznym.
Jakie mogą być przyczyny dentofobii?
Objawy dentofobii zwykle nie biorą się „znikąd”. Osoby cierpiące na tę przypadłość często mają za sobą trudne przeżycia, np. bolesny zabieg stomatologiczny, po którym pojawiły się komplikacje. Niestety do fobii pacjenta może przyczynić się także nieprofesjonalne podejście stomatologa lub personelu asystującego przy zabiegu.
Czasami lęk przed dentystą przybiera na sile pod wpływem opowieści bliskich i znajomych, którzy mają za sobą wyjątkowo nieudaną wizytę w gabinecie stomatologicznym. Z kolei dentofobia u dzieci może być wynikiem traumy (np. z powodu przytrzymywania w fotelu dentystycznym na siłę) lub błędnego podejścia dorosłych. Zdarza się bowiem, że rodzice sami unikają dentysty i głośno opowiadają o swoich obawach związanych z leczeniem zębów, a tym samym przenoszą swoje lęki na dziecko.
W niektórych przypadkach przyczyny dentofobii nie mają związku stricte z gabinetem stomatologicznym czy leczeniem zębów. Ten problem może dotyczyć także osób cierpiących na zaburzenia nerwicowe, które odczuwają silny stres w sytuacjach obiektywnie niegroźnych (np. podczas wyjścia do sklepu). Poza tym niektórzy pacjenci utożsamiają wizytę u lekarza z naruszeniem przestrzeni osobistej, przez co nie mogą zrelaksować się podczas badania jamy ustnej i w rezultacie rezygnują z kolejnych wizyt. Zdarzają się również osoby, które odczuwają strach przed każdym lekarzem i dentysta nie jest tutaj wyjątkiem.
Objawy dentofobii – jak manifestuje się strach przed dentystą?
Rozpoznanie dentofobii nie jest trudne i najczęściej sami pacjenci przyznają, że odczuwają lęk przed dentystą. Zwykle strach i poczucie bezradności przyczyniają się do tego, że dana osoba ciągle przekłada wizyty kontrolne lub całkowicie z nich rezygnuje. Czasami lęk jest tak silny, że pacjent nie jest w stanie umówić się do stomatologa nawet w obliczu takich problemów jak ból zęba, ukruszenie zęba, silny stan zapalny czy wypadnięcie plomby. Co ważne, objawy dentofobii mogą mieć również somatyczny charakter, co jeszcze bardziej demotywuje pacjenta do podjęcia leczenia stomatologicznego.
Dentofobii mogą towarzyszyć takie objawy jak:
- mimowolne skurcze mięśni rąk i nóg
- nadmierne pocenie
- kołatanie serca
- bóle i zawroty głowy
- nudności
- problemy ze snem
- pogorszenie apetytu
- bóle brzucha
- biegunka.
Leczenie dentofobii – jak zwalczyć strach przed dentystą?
Osoba cierpiąca na dentofobię z biegiem czasu może mieć coraz większe problemy z jamą ustną. Pojawiają się duże ubytki, przykry zapach z ust, braki w uzębieniu. Pacjent wstydzi się swoich zaniedbań i w efekcie jeszcze bardziej unika stomatologa – w ten sposób powstaje błędne koło strachu, z którego trudno się wyrwać bez własnej pracy i pomocy lekarza. Leczenie dentofobii nie jest jednak możliwe bez zaangażowania pacjenta. Pierwszym krokiem do zwalczenia fobii jest uświadomienie sobie, że próchnica czy zapalenie przyzębia nie znikną same i nieleczone mogą mieć poważne konsekwencje. Zły stan zębów odbija się na całym organizmie i może doprowadzić m.in. do problemów ze stawami, stanów zapalnych zatok, choroby wrzodowej, chorób serca czy uszkodzenia nerek.
Lęk przed dentystą można pokonać w dobrym gabinecie stomatologicznym
Jeżeli przyczyny dentofobii nie są związane z zaburzeniami nerwicowymi, wówczas można pokonać lęk… w innym gabinecie stomatologicznym. Warto zwrócić się do renomowanej kliniki, która cieszy się dobrymi opiniami wśród znajomych lub internautów. Życzliwy lekarz z pewnością ułatwi przełamanie strachu, choć w przypadku silnej fobii uśmiech dentysty może nie wystarczyć. Osoby, które panicznie boją się zabiegu, mogą najpierw umówić się na wstępną konsultację i pójść w towarzystwie bliskiej osoby.
Leczenie dentofobii ułatwiają nowoczesne metody, dzięki którym zabiegi stomatologiczne są znacznie bardziej komfortowe. Dobrą alternatywą dla nieprzyjemnych zastrzyków jest znieczulenie elektroniczne, które przebiega bardzo szybko i bezboleśnie. Zamiast zastrzyku znieczulającego lekarz może zaproponować także sedację z użyciem gazu rozweselającego. Ta metoda doskonale sprawdza się przy dzieciach oraz dorosłych, którzy nie są w stanie rozluźnić się przed zabiegiem. W silnych przypadkach dentofobii możliwe jest również znieczulenie ogólne. Po wprowadzeniu w stan narkozy pacjent nie odczuwa dyskomfortu ani bólu, dzięki czemu zabieg dentystyczny przestaje się kojarzyć z traumatycznym przeżyciem.
