Szczoteczka do zębów to podstawowy oręż do walki z bakteriami, które odpowiadają m.in. za nieświeży oddech, nieestetyczny osad na zębach, bolesne i wymagające leczenia ubytki, a także choroby przyzębia. Szczoteczki można podzielić na manualne i elektryczne, przy czym wybór wcale nie jest taki prosty – w obu rodzajach można wyróżnić jeszcze kilka podtypów. Czym charakteryzują się poszczególne rodzaje szczoteczek do zębów?
Szczoteczki do zębów manualne
Ze szczoteczką manualną miał do czynienia chyba każdy z nas. Wszystkie składają się z plastikowej rękojeści i końcówki z syntetycznym włóknem, jednak nie każda wygląda tak samo. Szczotki do zębów różnią się kształtem główki czyszczącej, rękojeścią oraz rodzajem włosia. Podstawowy podział rozróżnia szczoteczki dla dzieci i dorosłych, a także szczoteczki z włóknem twardym, średnio twardym i miękkim.
Szczoteczki do zębów dla dzieci
Szczoteczki dla maluchów w wieku do dwóch lat często mają zaokrągloną główkę, z kolei te przeznaczone dla starszych dzieci są bardziej prostokątne (jak w szczoteczkach dla dorosłych). Rękojeści są dostosowane do niewielkiej dłoni dziecka. Żeby zachęcić maluchy do regularnego szczotkowania zębów, uchwyty zwykle mają ciekawy kształt lub kolorowy nadruk. Producenci często dodają również migający minutnik, który informuje o zakończeniu minimalnego czasu potrzebnego do dokładnego umycia zębów. Bardzo popularne jest również zmieniające kolor włosie, które odbarwia się pod wpływem zużycia.
Szczoteczki do zębów dla dorosłych
Szczoteczki przeznaczone dla osób dorosłych mają włosie ułożone w kształt prostokąta i prostą lub wyprofilowaną rękojeść. Dużą zaletą jest elastyczna główka, która odgina się pod wpływem nacisku. Dzięki temu można uniknąć poranionych i krwawiących dziąseł. Szczoteczki dla dorosłych mogą być mniej lub bardziej fantazyjne, jednak od wyglądu większe znaczenie ma twardość zastosowanych włókien. Można tutaj wyróżnić trzy podstawowe rodzaje:
- szczoteczki miękkie: myją zęby bardzo delikatnie i nie powodują podrażnień, dzięki czemu nadają się dla osób z nadwrażliwością zębów, krwawiącymi dziąsłami, paradontozą czy odsłoniętymi szyjkami;
- szczoteczki średnio twarde: dobrze usuwają osady, a jednocześnie nie podrażniają delikatnych tkanek miękkich; odpowiednie dla wszystkich za wyjątkiem osób, które cierpią na choroby przyzębia i nadwrażliwość zębów;
- szczoteczki twarde: są skuteczne w usuwaniu osadu i płytki nazębnej, jednak przy niewłaściwym stosowaniu mogą ranić dziąsła i uszkadzać szkliwo; zalecane dla osób, które piją duże ilości kawy lub palą papierosy.
Rodzaje szczoteczek elektrycznych
Szczoteczki elektryczne są wyposażone w silnik, który wprawia w ruch główkę zakończoną włosiem. Zasilanie może być bezprzewodowe, akumulatorowe lub sieciowo-akumulatorowe. W przypadku szczoteczek bezprzewodowych trzeba co jakiś czas wymieniać baterie, zaś przy zasilaniu akumulatorowym należy systematycznie wpinać szczoteczkę do indukcyjnej stacji ładującej. Niektóre szczoteczki są wyposażone w akumulator, ale w razie rozładowania mogą być zasilane bezpośrednio z gniazdka.
Szczoteczki elektryczne usuwają do 100% więcej płytki bakteryjnej niż zwykłe szczoteczki, a do tego są znacznie łagodniejsze dla tkanek miękkich. Na korzyść nowoczesnych technologii przemawia również wygoda użycia. Przy szczoteczce elektrycznej użytkownik wykonuje znacznie mniej ruchów – ręka się nie męczy, a pasta i tak dociera do głębszych zakamarków niż przy szczotkowaniu manualnym. Końcówki czyszczące należy systematycznie wymieniać, przy czym oprócz standardowych dostępne są końcówki wybielające i przeznaczone dla osób z problemami dziąseł.
Szczoteczki elektryczne różnią się techniką czyszczenia, przy czym można tutaj wymienić następujące rodzaje:
- szczoteczki oscylacyjno-rotacyjne (2D),
- szczoteczki oscylacyjno-rotacyjno-pulsacyjne (3D),
- szczoteczki soniczne,
- szczoteczki ultradźwiękowe,
- szczoteczki jonowe.
Szczoteczki oscylacyjno-rotacyjne (2D)
Szczoteczki z tej grupy są wyposażone w okrągłą główkę, która wykonuje ruchy w dwóch płaszczyznach: góra-dół (ruch rotacyjny) oraz lewo-prawo (ruch oscylacyjny). W efekcie szczoteczka skutecznie usuwa osad nazębny i resztki jedzenia, a rola użytkownika sprowadza się do przesuwania końcówki po powierzchni zębów. Szczoteczki oscylacyjno-rotacyjne wykonują w granicach 4000-7600 obrotów na minutę. Producenci zazwyczaj dodają funkcję timera, który za pomocą wibracji informuje o przekroczeniu minimalnego zalecanego czasu czyszczenia (2 minuty).
Szczoteczki oscylacyjno-rotacyjno-pulsacyjne (3D)
W przypadku szczoteczek 3D do ruchów rotacyjnych i oscylacyjnych dołączają ruchy pulsacyjne. Dzięki temu włosie szczoteczki dociera do głębszych zakamarków i skuteczniej zwalcza nagromadzoną płytkę nazębną. Tego typu szczoteczki są droższe niż szczoteczki 2D, jednak znacznie szybciej pracują (nawet powyżej 60 000 obrotów na minutę). Wyższa cena często wynika również z bardziej zaawansowanych funkcji, np. różnych trybów czyszczenia (codzienny, delikatny, wybielający). Dodatkowo szczoteczka może mieć wbudowany czujnik nacisku, który zapobiega podrażnieniu dziąseł przez zbyt mocne dociskanie włosia. Ponadto timer może informować o upływie czasu potrzebnego do wyczyszczenia jednej strefy jamy ustnej (30 sekund) oraz wszystkich zębów (2 minuty).
Szczoteczki do zębów soniczne
Działanie szczoteczki sonicznej polega na wytwarzaniu fal dźwiękowych o częstotliwości 260-666 Hz, które usuwają nagromadzone bakterie nawet z odległości kilku milimetrów. W rezultacie można wyczyścić jamę ustną także w trudno dostępnych zakamarkach, do których nie dociera włosie szczoteczki. W odróżnieniu od szczoteczek 2D i 3D szczoteczki soniczne wykonują ruchy wymiatające, a ich końcówka przypomina główkę szczoteczki manualnej. Dużą zaletą takich szczoteczek jest imponująca prędkość maksymalna (nawet do 96 000 ruchów na minutę), a także długi czas pracy na jednym ładowaniu. Ponadto użytkownicy szczoteczek sonicznych mogą korzystać z kilku trybów pracy (np. delikatnego, wybielającego i chroniącego dziąsła) oraz z wymiennych końcówek o różnym przeznaczeniu.
Szczoteczki do zębów ultradźwiękowe
Szczoteczki ultradźwiękowe również opierają swoje działanie na falach dźwiękowych, jednak w tym przypadku częstotliwość dźwięku jest znacznie większa niż w tradycyjnych szczoteczkach sonicznych (nawet 1 600 000 Hz). Za emitowanie dźwięków o tej częstotliwości odpowiada kryształ wbudowany w uchwyt szczoteczki. Oczywiście człowiek nie jest w stanie usłyszeć ultradźwięków, jednak efekty działania takiej szczoteczki są niezaprzeczalne. Tego typu szczoteczki nie tylko skutecznie usuwają bakterie i płytkę nazębną, ale dodatkowo działają terapeutycznie na tkanki miękkie przyzębia. Ultradźwięki przyczyniają się bowiem do lepszego odżywienia komórek, a dodatkowo wzmacniają naczynia krwionośne i tym samym zapobiegają krwawieniu dziąseł.
Szczoteczki do zębów jonowe (jonowo-soniczne)
Użytkownicy szczoteczek jonowych mogą zrezygnować z pasty do zębów. Jak to możliwe? Otóż metalowa płytka wbudowana w rękojeść emituje ujemne jony, które niczym magnes przyciągają bakterie bytujące w jamie ustnej (bakterie są naładowane dodatnio). Żeby jednak tak się stało, użytkownik musi złapać uchwyt szczoteczki, by doprowadzić do zamknięcia obiegu elektrycznego. Pod wpływem działania jonów bakterie zostają usunięte z zakamarków jamy ustnej (bez użycia pasty), a dodatkowo tworzy się środowisko zapobiegające odkładaniu nowej płytki bakteryjnej. Tego typu szczoteczki nie wibrują, chyba że producent zastosował podwójną technologię jonowo-soniczną.
