Mycie zębów zajmuje ok. 5 minut dziennie i trzeba przyznać, że to niewielka „strata czasu” w zamian za brak próchnicy i związanych z tym nieprzyjemnych konsekwencji. Jednak dzieci nie przepadają za higieną jamy ustnej – kategorycznie odmawiają otwierania buzi, a nawet uciekają na sam widok szczoteczki. Sprawdźmy więc, czy istnieje instruktaż mycia zębów u dzieci, który pomoże rodzicom i ich pociechom w opanowaniu tej nielubianej, a zarazem niezwykle potrzebnej czynności.
Higiena jamy ustnej w pierwszych miesiącach życia dziecka
Rodzice powinni mieć świadomość, że o zęby dziecka należy dbać tuż po urodzeniu. Oczywiście upłynie trochę czasu, zanim w buzi dziecka pojawią się pierwsze mleczaki, jednak warto od początku przyzwyczajać maluszka do zabiegów w jamie ustnej. Instrukcja mycia zębów dla dzieci w pierwszych miesiącach życia nie jest skomplikowana. Należy przygotować kawałek gazy, bawełnianą chusteczkę lub specjalny naparstek z mikrofibry. Następnie trzeba owinąć palec wskazujący wybranym środkiem higienicznym i namoczyć go w wodzie lub słabym naparze z rumianku. Oczyszczanie jamy ustnej dziecka polega na delikatnym przecieraniu dziąseł, policzków i zawiązków zębów palcem owiniętym gazikiem.
Instrukcja mycia zębów dla dzieci po pojawieniu się mleczaków
Po wyrżnięciu pierwszych zębów mlecznych (4-6 miesiąc) należy kupić dziecku szczoteczkę do zębów z miękkim włosiem. Najlepiej sprawdzi się model z małą okrągłą główką i szeroką rękojeścią. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej od 6 do 36 miesiąca życia do szczotkowania zębów dziecka można używać śladowych ilości pasty z fluorem o stężeniu 1000 ppm, natomiast u dzieci powyżej 3 roku życia można zwiększyć ilość pasty do wielkości ziarna groszku. Podczas codziennej higieny warto zachęcać dziecko do samodzielnego posługiwania się szczoteczką.
Jaka metoda szczotkowania dla dzieci sprawdzi się u najmłodszych pociech? W przypadku zębów mlecznych zaleca się stosowanie metody Fonesa (inaczej kółeczkowej lub okrężnej). W metodzie tej należy szczotkować zęby ruchami okrężnymi, przy czym włosie szczoteczki powinno znajdować się pod kątem 90 stopni w stosunku do powierzchni zębów. Najpierw należy wyszczotkować powierzchnie policzkowe w zębach bocznych, a następnie wargowe w zębach przednich. Szczotkując powierzchnie podniebienne w szczęce i językowe w żuchwie najlepiej wykonywać ruchy wymiatające. Przy szczotkowaniu powierzchni żujących można stosować ruchy poziome szorujące lub okrężne.
Instruktaż mycia zębów u dzieci od 6 roku życia
Metodę Fonesa zaleca się stosować u dzieci od czasu wyrżnięcia pierwszych zębów mlecznych do pojawienia się pierwszych stałych zębów trzonowych. Od około 6. roku życia należy przyzwyczajać pociechę do bardziej skomplikowanego szczotkowania, czyli metody obrotowo-wymiatającej (roll). U starszych dzieci można stosować pastę o większej zawartości fluoru (1450 ppm) w ilości ok. 1-2 cm.
Instrukcja mycia zębów dla dzieci, u których pojawiły się zęby stałe:
- Ustaw włosie szczoteczki pod kątem 45 stopni w stosunku do powierzchni zębów.
- Wykonuj ruchy obrotowo-wymiatające w kierunku od dziąseł do powierzchni żującej (trzonowce i przedtrzonowce) lub brzegu siecznego (siekacze).
- Ustaw włosie szczoteczki prostopadle i oczyść powierzchnie żujące ruchami poziomymi (szorującymi).
- Zwróć szczególną uwagę na oczyszczenie nie w pełni wyrżniętych zębów trzonowych oraz usunięcie resztek pokarmowych spod dziąseł.
Jak dziecko powinno prawidłowo myć zęby?
Dzieci w każdym wieku powinny szczotkować zęby 2 razy dziennie przez ok. 2-3 minuty. Do 7-8 roku życia to rodzice powinni szczotkować zęby dziecka, jednak podczas codziennej higieny należy zachęcać pociechę do samodzielności. Kiedy dziecko zaczyna samo dbać o higienę jamy ustnej, rodzice powinni mu towarzyszyć i sprawdzać, czy zęby zostały umyte prawidłowo (można stać za dzieckiem i obserwować jego odbicie w lustrze). Zaleca się również poprawianie po dziecku czyszczenia zębów, zwłaszcza trzonowych. Rodzice powinni poinstruować pociechę, jaka kolejność mycia zębów jest właściwa: najpierw powierzchnie zewnętrzne górnych i dolnych zębów, później powierzchnie wewnętrzne dolnych zębów i górnych zębów, a na koniec powierzchnie żujące.
Co oprócz szczoteczki do zębów?
Kwestia tego, jak dziecko powinno prawidłowo myć zęby, nie kończy się na szczoteczce do zębów. W codziennej higienie warto stosować również inne akcesoria, które pomogą zadbać o zdrowie zębów i całej jamy ustnej.
Należy pamiętać również o czyszczeniu nasady i powierzchni bocznych języka. Od 6-8 roku życia warto wprowadzić do codziennej higieny stosowanie specjalnej szczotki lub skrobaczki do języka (można użyć wypustek na końcówce szczoteczki).
Od 4-5 roku życia, można stosować irygatory stomatologiczne w celu dokładnego oczyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Irygatory są zalecane zwłaszcza w przypadku dzieci niepełnosprawnych i u których nie można stosować szczoteczek do zębów ze względu na wrażliwość dziąseł.
U dzieci powyżej 6 roku życia można stosować specjalne płukanki, które zawierają składniki zapobiegające próchnicy (np. fluorki).
Od 8-10 roku życia dziecko może samodzielnie czyścić przestrzenie międzyzębowe za pomocą nici dentystycznych. Nici warto używać już przy zębach mlecznych, jednak wcześniej to rodzice powinni wykonywać ten zabieg.
Również od 8-10 roku życia dziecko może samo czyścić trudno dostępne miejsca za pomocą szczoteczek międzyzębowych. Wyciorki zalecane są szczególnie w przypadku dzieci noszących aparat ortodontycznych oraz u których występują dość duże przestrzenie międzyzębowe.
Jaka szczoteczka dla dziecka: manualna czy elektryczna?
Dzieci mogą używać szczoteczek manualnych z miękkim włosiem lub szczoteczek elektrycznych. Te ostatnie skuteczniej oczyszczają zęby z płytki bakteryjnej, jednak nie zaleca się ich stosować u bardzo małych dzieci (poniżej 3 roku życia). Instruktaż mycia zębów u dzieci wygląda tak samo niezależnie od rodzaju szczoteczki. Ważne, aby myć zęby nie krócej niż 2 minuty i oczyszczać kolejno wszystkie zęby. W szczoteczkach elektrycznych jest czasomierz, który odlicza czas 2 minut (na całą jamę ustną) i 30 sekund (na jedną partię zębów). Należy pamiętać, że zarówno szczoteczki manualne, jak i końcówki w szczoteczkach elektrycznych muszą być wymieniane co 2-3 miesiące.
Jaka metoda szczotkowania dla dzieci, które nie chcą myć zębów?
Nawet najprostsza instrukcja mycia zębów dla dzieci nie sprawi, że maluch będzie chętnie uczestniczył w zabiegach higienizacyjnych. Warto więc sprawić dziecku atrakcyjną szczoteczkę z motywem bajkowym oraz przekuć codzienny rytuał w zabawę. Niech cała rodzina myje zęby wspólnie, a jedna z osób wydaje kolejne polecenia jak kapitan statku (np. teraz nakładamy pastę, teraz myjemy zęby dolne, itp.). Można również myć sobie zęby nawzajem (dziecko rodzicowi i rodzic dziecku) albo pokazać na zabawce dziecka, jaka kolejność mycia zębów jest prawidłowa (zabawka powinna mieć własną szczoteczkę). W codziennej higienie mogą pomóc również aplikacje na telefon, które zachęcają do mycia zębów.
