Choć praca anestezjologa kojarzy się głównie z zabiegami chirurgicznymi, to lekarz tej specjalności może zajmować się także pacjentami gabinetów stomatologicznych. Leczenie zębów pod narkozą stosuje się szczególnie przy w przypadkach silnej dentofobii oraz rozległej próchnicy. Znieczulenie ogólne u dentysty jest możliwe również u dzieci – na czym polega taki zabieg i jak się do niego przygotować?
Na czym polega narkoza stomatologiczna?
Narkoza, czyli znieczulenie ogólne, to zabieg wprowadzający pacjenta w stan podobny do głębokiego snu. Pod wpływem specjalnie dobranych środków (anestetyków) pacjent zasypia i traci świadomość tego, co się z nim dzieje. Leki anestetyczne sprawiają, że dana osoba nie odczuwa bólu, a odruchy i napięcie mięśniowe zostają zniesione. Po wprowadzeniu pacjenta w stan narkozy lekarz stomatolog przystępuje do leczenia (np. usuwania próchnicy), natomiast anestezjolog cały czas czuwa nad tym, aby anestetyki działały jak należy. W trakcie zabiegu i tuż po nim stan pacjenta jest stale monitorowany. Trzeba bowiem pamiętać, że leczenie zębów pod narkozą to metoda inwazyjna, która w rzadkich przypadkach może wywołać powikłania.
W jakich przypadkach stosuje się znieczulenie ogólne u dentysty?
Dzięki podawanym przez anestezjologa środkom pacjent nie odczuwa bólu, dlatego narkoza ułatwia leczenie zaawansowanych stanów chorobowych jamy ustnej (np. rozległej i głębokiej próchnicy). Anestezjolog wkracza zwłaszcza wówczas, gdy zabieg jest skomplikowany i obejmuje większą liczbę zębów. W przypadku dzieci znieczulenie ogólne u dentysty stosowane jest głównie po to, aby zaoszczędzić małemu pacjentowi stresu, dyskomfortu i bólu. Narkozę można zalecić szczególnie u tych dzieci, które boją się leczenia stomatologicznego ze względu na dentofobię czy trudne doświadczenia z przeszłości. Wskazaniem do znieczulenia ogólnego może być również utrudniona współpraca z małym pacjentem, np. z racji wieku lub nadpobudliwości psychoruchowej.
Jak wyglądają przygotowania do zabiegu pod narkozą?
Wprowadzenie małego pacjenta w stan narkozy wymaga pewnych przygotowań. Najpierw trzeba przyjść z dzieckiem do gabinetu stomatologicznego, aby dentysta dokładnie obejrzał jamę ustną i mógł zaplanować leczenie. Następnie rodzice lub opiekunowie otrzymują ankietę anestezjologiczną oraz skierowanie na wykonanie niezbędnych badań (np. badań krwi). Wyniki badań oraz wypełnioną ankietę należy skonsultować z przydzielonym anestezjologiem. Specjalista przeprowadzi również pogłębiony wywiad lekarski, by upewnić się, że leczenie zębów pod narkozą będzie dla dziecka bezpieczne. Jeżeli nie ma przeciwwskazań do znieczulenia ogólnego, można ustalić termin zabiegu.
Jak przebiega leczenie zębów pod narkozą u dzieci?
Zabieg dentystyczny w znieczuleniu ogólnym nie wymaga specjalnych przygotowań. W dniu zabiegu rodzice muszą jednak pamiętać o podstawowych zaleceniach anestezjologicznych dotyczących powstrzymania się od jedzenia i picia. Mały pacjent nie powinien spożywać pokarmów stałych na 6 godzin przed planowaną godziną zabiegu (lub 4 godziny w przypadku niemowląt karmionych mlekiem matki). Picie (najlepiej wodę) można podawać nie później niż 2-4 godziny przed znieczuleniem. Można też podać leki, chyba że lekarz zaleci odstawienie ich przed zabiegiem.
Jak przebiega narkoza stomatologiczna u dzieci? Procedura obejmuje następujące etapy:
- Podanie leku uspokajającego (najczęściej w formie syropu) w celu zredukowania stresu i lęku u małego pacjenta.
- Podanie dziecku pozostałych środków znieczulających, najczęściej za pomocą wkłucia dożylnego (zwykle zastrzyk w rękę).
- Stomatolog przeprowadza leczenie zębów pod narkozą. Zabieg odbywa się przy asyście anestezjologa oraz asystentki (pielęgniarki) anestezjologicznej.
- Po zakończeniu zabiegu dziecko zostaje przewiezione do sali wybudzeń.
- W czasie, gdy mały pacjent dochodzi do siebie, stomatolog oraz anestezjolog udzielają rodzicom niezbędnych informacji na temat przebiegu zabiegu oraz zaleceń pozabiegowych.
Czy znieczulenie ogólne u dentysty jest bezpieczne?
Dzięki znieczuleniu ogólnemu dziecko może uniknąć stresu związanego z leczeniem stomatologicznym, przy czym taki zabieg stosuje się głównie wtedy, gdy zawiodą mniej inwazyjne metody (np. znieczulenie elektroniczne, sedacja wziewna podtlenkiem azotu). W celu uniknięcia poważnych skutków ubocznych przeprowadza się szczegółowy wywiad lekarski oraz zleca dodatkowe badania, natomiast w trakcie zabiegu dziecko jest stale pod kontrolą aparatury monitorującej czynności życiowe. Ponadto stomatologowi towarzyszy zespół anestezjologiczny, który dba o bezpieczeństwo małego pacjenta oraz skuteczne działanie znieczulenia.
Skutkiem ubocznym podania anestetyków mogą być nudności, wymioty oraz zawroty głowy. W dniu zabiegu oraz w dniu następnym dziecko powinno być obserwowane przez dorosłych. W razie wystąpienia niepokojących objawów (np. gorączki, silnego krwawienia z dziąseł, przedłużających się wymiotów) należy skontaktować się z lekarzem wykonującym zabieg.
Czy rodzice mogą towarzyszyć dziecku podczas zabiegu?
Znieczulenie ogólne u dentysty sprawdza się szczególnie u dzieci odczuwających bardzo silny lęk związany z leczeniem stomatologicznym. Niemniej w takich przypadkach już samo przyjście do gabinetu jest dla małego pacjenta stresujące, dlatego warto zabrać ze sobą coś, co uspokoi dziecko (np. ulubioną maskotkę). Mimo naturalnego w tej sytuacji zdenerwowania rodzice nie powinni okazywać swojego niepokoju. Ważne jest, aby zapewnić maluchowi poczucie bezpieczeństwa i swobodną atmosferę. Rodzice mogą także towarzyszyć dziecku podczas wprowadzania w stan znieczulenia – najpierw przy sedacji z użyciem maski twarzowej, a następnie podczas wkłucia dożylnego (w tym czasie dziecko już śpi). Leczenie zębów pod narkozą odbywa się już bez udziału rodziców, którzy mogą w tym czasie np. wybrać się na spacer.
